SGK İŞ KAZASI BİLDİRİMİNLERİ

http://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/welcome.do
adresinden yapımaktadır.
KULLANMA KLAVUZUNU İNDİREBİLİRSİNİZ
http://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/kilavuz/kilavuz.pdf



İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirimleri Elektronik Ortamda Yapılabilecek-21.03.201

5510 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35 ve 36 ncı maddeleri uyarınca;

• 4/a kapsamında (işçi olarak) çalışan sigortalıların iş kazası geçirmeleri hâlinde kaza olayının işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhâl, Sosyal Güvenlik Kurumuna ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,

• Meslek hastalığının ise sigortalının hastalığa tutulduğunun öğrenilmesinden itibaren üç iş günü içinde,

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Ek-7’de yer alan iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile e-sigorta yoluyla Kuruma bildirilmesi veya doğrudan ya da posta yoluyla ilgili üniteye gönderilmesi gerekmektedir.

Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen veya yazılı olarak bildirilen hususları kasten eksik ya da yanlış bildiren işverenden, Kurumca bu olayla ilgili yapılmış bulunan tedavi giderleri, yol gideri, gündelik, refakatçi giderleri ve diğer harcamalar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödeneği tahsil edilir. Konuya ilişkin ayrıntılı açıklama Ayrıntılı Konu Anlatımlı – Açıklamalı Dosyalar/Sosyal Güvenlik Mevzuatı/İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarıbölümünde yer almaktadır.

Daha önceleri iş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi ile kağıt ortamında yapılmaktaydı. Sosyal Güvenlik Kurumu bu konudaki çalışmaları tamamlayarak, İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu’nun elektronik ortamda gönderilmesi için hazırlanan bilgisayar programını 28/02/2012 tarihinde kullanıma açtı, böylece söz konusu bildirimin e-sigorta kanalıyla elektronik ortamda yapılması imkan ve kolaylığını getirdi.

Buna göre, işverenler tarafından elektronik ortamda gönderilecek olan İş Kazası Meslek Hastalığı Bildirim Formu’na www.sgk.gov.tr adresinden, E-SGK başlığı altında yer alan Diğer Uygulamalar menüsü içinde bulunan Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi alt menüsünden Hizmet Akdi İle Çalışanlar başlığı altındaki İşveren Bildirim İşlemleri ekranından ulaşılabilecektir.

Söz konusu formun doldurulması ve Kuruma gönderilmesine ilişkin bilgiler anılan ekranda yer alan kullanım kılavuzunda açıklanmıştır.

Öte yandan, internet erişiminin bulunmadığı yerlerde İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu eskiden olduğu gibi kağıt ortamında da Kuruma gönderilebilecektir.




İş Kazası

İş Kazası Sonucu Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespiti:

- İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

Başvuru:

- İş Kazası geçiren sigortalı, Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı’nın tespiti için priminin yattığı Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerinde bulunan İş Kazası Servislerine müracaat etmelidir.

Kurum Sağlık Kuruluna Gönderilen İş Kazası Dosyasında;

Kurum Sağlık Kuruluna Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespiti için gönderilen dosyalarda;
- İlk işe giriş sağlık raporu, bulunmadığı durumlarda bu raporun olmadığına dair yazılı beyan,
- Sigortalı askerlikten muaf tutulmuş ise buna ait asker hastanesince düzenlenmiş ayrıntılı muayene bulgularını içeren sağlık raporu (askerlik sakat raporu),
- Olayın iş kazası olup olmadığını net olarak belirtir tahkikat raporu ve tutanaklar,
- İş kazasından sonra başvurduğu hastanelerde görmüş olduğu tedavi, ameliyat bilgilerini içerir epikrizleri (çıkış özeti) ve varsa ameliyat notları,
- Sigortalının tedavileri tamamlandıktan sonra son durumunu gösterir, ‘‘çalışır/çalışamaz’’ tarihini bildiren sağlık kurulu raporu, temin edilememesi halinde üst yazıda geçici iş göremezlik ödeneğinin verildiği sürenin belirtilmesi,
- Dosya içerisinde mevcut belgelere dair kontrol listesi, kontrol eden yetkilinin isim ve imzası, bulunmalıdır.

İş Kazası Geçiren Ancak Hastalığında Artma Olduğu İddiası:

- Sürekli İş Göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar, malullük durumlarında artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğunu ileri sürerek gelirlerinde değişiklik yapılmasını isteyebilirler. (Ancak, rahatsızlıkları geçirdiği iş kazası ile ilgili olması gerekir)

İtiraz:

- İş kazası tespit oranlarına yapılan itirazları da. Yüksek Sağlık Kurulu değerlendirmektedir Sigortalılar dosyalarının bir kez de Yüksek sağlık Kurulunda incelenmesini bağlı bulundukları sigorta il /merkez müdürlüklerine bir dilekçe ile müracaat ederek talep edebilirler.



1. GİRİŞ


506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’ nün 11. maddesinde iş kazası ve meslek hastalığının tanımı
yapılmıştır. Sigortalının geçirdiği kazanın iş kazası sayılması, tutulduğu hastalığın meslek hastalığı olarak
kabul edilmesi ancak durumlarının bu tanıma uyması ile mümkündür.


1.1. İş Kazasının Bildirimi ve Bildirim Süreleri



(I) İş kazası, Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendinde sayılan sigortalılar ile Kanunun 5 inci maddesinin (a) ve (c) bendinde sayılan
sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri, Kanunun 5 inci maddesinin (b) ve (e) bentlerinde
belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde ise, eğitim veya staj gördükleri işyeri işverenleri
tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma en geç kazadan sonraki üç iş
günü içinde, Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendinde sayılan sigortalının iş kazası geçirmesi halinde,
işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel
kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliği Ek-7’de yer alan iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesini vermekle yükümlü olanlar e-Sigorta
ile Kuruma bildirir veya doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderebilir. Adi posta veya kargo ile
yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan
bildirimlerde de postaya veriliş tarihi esas alınır. Bildirim için tanınan sürede resmi tatil günlerine rastlayan
günler üç iş günü hesabında dikkate alınmaz.

(III) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde,
belirtilen sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar
sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği Kurumca işverenden tahsil edilir.

(IV) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların, işverenin kontrolü dışındaki
yerlerde iş kazası geçirmeleri halinde, iş kazası ile ilgili bilgi alınmasına engel olacak durumlarda, iş
kazasının öğrenildiği tarihten itibaren bildirim süresi üç iş günüdür.

1.2. İş Kazasının Tanımı ve Kapsamı


5510 sayılı Kanuna göre iş kazasının tanımı şöyledir:


A- Bir hizmet akdi ile işveren tarafından çalıştırılan işçilerle ilgili iş kazası:


1) İşçinin, işyerinde bulunduğu sırada, işçi kaza anında çalışsın, çalışmasın, mesai dahilinde
olsun, olmasın, işyerinde olması yeterli ve aranan tek şarttır. SGK İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu Kullanım Kılavuzu
Kurumsal ve Sosyal Sigorta Yazılımları Daire Başkanlığı
2






2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere
gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta
belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

5) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana
gelen kazalar,

B- 5510 sayılı Kanunun (b) bendi kapsamında, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan
sigortalıların (Eski Bağ-Kur’luların) iş kazası:

1) İşyerinde bulunduğu sırada ve yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, meydana gelen
ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaylar, İŞ KAZASI olarak
sayılmaktadır.

1.3. Meslek Hastalığının Tanımı ve Kapsamı


Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine göre meslek hastalığı, 5510 sayılı Kanunun 4/ a ve b bentleri
kapsamındaki sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleri
olarak tanımlanmıştır,

Meslek hastalığının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi, iş kazasının bildirimi ile ilgili usul ve
esaslara ve aynı sürelere tabi olup, keza yasal bir zorunluluktur.

1.4. İş Kazası ve Meslek Hastalığının Bildirilmemesi Sonucu Sorumluluk


1- İşyerinde meydana gelen iş kazasını en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, işveren
tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek
geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilecektir.

2- Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir rapora
dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu
işe girmeden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu
meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği Kurumca
işverenden tahsil edilecektir. SGK İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu Kullanım Kılavuzu
Kurumsal ve Sosyal Sigorta Yazılımları Daire Başkanlığı

3- İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş
güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak
sahiplerine kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanacak gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden
isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverenden tahsil edilecektir.

28 Eylül 2008 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 27011

....

İş kazasının tanımı ve kapsamı
MADDE 6 – (I) Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında, iş kazası;
a) Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalının;
1) İşyerinde bulunduğu sırada,
2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,
3) Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
5) İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
b) Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışan sigortalının ise;
1) İşyerinde bulunduğu sırada,
2) Yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olaydır.
İş kazasının bildirimi ve bildirim süresi
MADDE 7– (I) İş kazası, Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendinde sayılan sigortalılar ile Kanunun 5 inci maddesinin (a) ve (c) bendinde sayılan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri, Kanunun 5 inci maddesinin (b) ve (e) bentlerinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde ise, eğitim veya staj gördükleri işyeri işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendinde sayılan sigortalının iş kazası geçirmesi halinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,
b) (b) bendi kapsamında olan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde; bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından geçirdiği iş kazasına ilişkin rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü içinde,
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Ek-7’de yer alan iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesini vermekle yükümlü olanlar e-Sigorta ile Kuruma bildirir veya doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderebilir. Adi posta veya kargo ile yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde de postaya veriliş tarihi esas alınır. Bildirim için tanınan sürede resmi tatil günlerine rastlayan günler üç iş günü hesabında dikkate alınmaz.
(II) Bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki sigortalıların bildirim yapmaya engel durumlarını hekim raporu ile veya mücbir sebep olayını belgelemeleri şarttır.
(III) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde, belirtilen sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği Kurumca işverenden tahsil edilir.
(IV) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların, işverenin kontrolü dışındaki yerlerde iş kazası geçirmeleri halinde, iş kazası ile ilgili bilgi alınmasına engel olacak durumlarda, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren bildirim süresi üç iş günüdür.
(V) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanların iş kazası geçirmeleri ve bu maddenin birinci fıkrası (b) bendinde belirtilen sürede bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için yapılacak geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez. Bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.
...

İş kazası ve meslek hastalığının soruşturulması
MADDE 10– (I) İşverence düzenlenen iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ve eki belgelere göre, ünite, kamu idarelerinin görevleri gereği düzenlemiş olduğu belge ve tutanaklardan, sigorta olayı için gerekli bilginin temin edilmesi koşuluyla, başka bir soruşturma ve denetime gidilmeden olayın iş kazası sayılıp sayılamayacağına karar verebilir, meslek hastalığında ise ilgili sağlık birimine sevk eder.
(II) Ünitece karar verilemeyen, şüpheli görülen ve tereddüt edilen, uzun süreli tedavi gerektiren, maluliyet veya ölümle neticelenen, Kuruma büyük mali yük getiren iş kazaları Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca veya Bakanlık iş müfettişlerince soruşturulur.
(III) Bakanlık iş müfettişlerinin rapor ve tutanaklarında gerekli bilgilerin yer alması veya yargı kararının bulunması durumlarında, ünitelerce tekrar inceleme talep edilmez.
(IV) İş kazası ve meslek hastalığı soruşturmaları; sigortalılık durumu, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinde bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı, işyerinde sigortalının çalıştığı birimin meslek hastalığına sebep olup olmayacağı, işveren sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesinin uygulanıp uygulanmayacağı, olayın meydana gelmesinde sigortalının kastı, ağır kusuru, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi ile üçüncü şahısların kusurlu hallerinin olup olmadığı hakkında karar verilebilmesi için yapılır.
(V) Kuruma bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığının anlaşılması halinde, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış ödemeler, gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan Kanunun 96 ncımaddesine ilişkin mevzuat uyarınca ilgilerden geri tahsil olunur.
...
İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar
MADDE 12- (I) Kanunun 16 ncı maddesine göre, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
(II) Analık sigortasından sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan; kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği verilir.
(III) Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması,
b) (b) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması,
şarttır.
(IV) Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan Kanunun 9 uncu maddesine göre sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır.
...
İş Kazası Bildirimi, iş kazası bildirim formu, İş Kazası Bildirim Süresi, iş kazası bildirimi kaç gün, iş kazası bildirimi nasıl yapılırbu soruların cevabını yazımızın devamında bulabileceksiniz.

Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için, kazayı geçiren kişinin sigortalı olması, sigortalının işyerinde ve ya işyerinden sayılan yerlerde bulunması, olayın işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelmesi, kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması, kaza sonucu bedence veya ruhça özre uğraması ve bu unsurların bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.

İş Kazası Bildirim Süreleri

a) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/a bendine göre hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan (işçilerin) sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından derhal, işyerinin tescilli bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) müdürlüğüne en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,

b) Ülkemiz ile Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerin götürdükleri Türk işçilerinin yurt dışında iş kazası geçirmeleri halinde, işvereni tarafından derhal, Kuruma ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,

c) 5510 sayılı Kanunun (b) bendi kapsamında, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalıların (Eski Bağ-Kur’lular) iş kazası geçirmeleri halinde, bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından geçirdiği iş kazasına ilişkin rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı gündensonraki üç iş günü içinde,

d) Yukarıda belirtilen bildirimlerin dışında ayrıca, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işverenler, işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile işyerinin tescilli bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı devredilen bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. (4857/77. Md.)

e) 5510 sayılı Kanunun 4/a bendine göre hizmet akdi ile çalışan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek zorundadır.


Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için olay ile işyeri ve iş arasında illiyet bağı olması gerekmektedir. İşyerinde başlayıp işyeri dışında son bulan bıçaklama olayı sonrası ölüm, iş kazasıdır

Ali Bey, bir işletmede (markette) çalışan işçi, 17 Temmuz 2011 'de dükkânın önünde bir tartışma sonucu bıçaklanarak öldürüldü. Bu kişinin 623 gün sigortası var. Eşine maaş bağlanması konusunda sigortayla görüştük. Bunun iş kazası olmadığını, adli bir vaka olduğunu ve 900 günü doldurmadığı için maaş bağlanamayacağını söylediler. Konuyu başka yerlerden araştırdığımızda ise bunun iş kazası olduğunu ve 1 gün bile SSK'lı olsa eşine maaş bağlanabileceğini, iş kazası sonucu ölüm olarak bildirimin yapılması gerektiğini söylediler.
Kazanın olduğu gün "iş kazası sonucu ölüm" diye çıkışını verdik; halen iş kazası bildirim formunu Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Bölge Çalışma'ya veremedik. Raporlar elimize yeni ulaştı. Jandarma Komutanlığı inceleme raporunda kısaca, "şüphelinin alışveriş yapmak için dükkâna geldiği esnada komşusu olduğu maktulün şüpheliyle apartmana getirdiği uygunsuz şahıslar nedeni ile tartışmaya başladığı, tartışmanın büyüyerek kavgaya dönüştüğü ve şüphelinin yanında bulunan bıçağı çıkartarak savurduğu ve maktulü bıçakladığı, hastaneye kaldırılırken hayatını kaybettiği" yazıyor. Şimdi biz eşine maaş bağlanması için nasıl bir yol izlemeliyiz? Bu konuyu başka bir yerden de araştırdık. İş kazası bildirim formunu zamanında vermediği için işverenin çok büyük bir para cezası ve tazminatla karşı karşıya kalabileceği söylendi. Tazminat olayı nedir bunu anlamadık. Ölen kişi zaten işletme sahibinin oğlu. Bu konuyla ilgili yapmamız gerekenler hakkında geniş kapsamlı bilgi verirseniz sevinirim. Sadık Eker

Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için 5510 Sayılı Kanun'un 13'üncü maddesinde belirtilen yer ve durumlarda meydana gelmiş olması gerekir. Bahsettiğiniz olay, işyerinde yani markette başlamış, tartışmanın büyümesi üzerine market önünde bıçaklanma ve sonrasında da vefatla sonuçlanmış.

KANUNA UYUYOR
Olay normal şartlarda işyeri sınırları içinde olmasa da, işyerinde başlayıp işyeri dışında sonlansa da 5510 Sayılı Kanun gereğince iş kazası. Olayın başlangıcı ile sonlanması arasında ilişki olduğundan iş kazası sigortası hükümlerinin uygulanması gerekir. Bu konuya benzer daha önceki olaylarda da gerek SGK denetim elemanları gerekse de mahkemeler iş kazası kararı vermişler.

SGK SORUŞTURUR
Her iş kazası bildirimi için olmasa bile önemli (özellikle de ölüm) olaylarda SGK denetim elemanları kendilerine bildirilen iş kazasını soruşturur ve önce iş kazası olup olmadığına karar verir, sonra da iş kazası kararı verirse olaydaki sorumluları tespit eder.
SGK denetim elemanı iş kazası kararı verirse, vefat edenin geride kalan eşine (varsa çocuklarına) ölüm geliri bağlar. Bu bir tür emekli aylığı gibi olup son 3 aylık ücret ortalamasının yüzde 70'i kadardır. Mesela kişi SGK'ya ayda 1000 lira üzerinden bildiriliyorsa geride kalanlarına en fazla 700 lira aylık gelir bağlanır.

SGK 'İŞ KAZASI' DEMEZSE
SGK denetim elemanı olayı iş kazası olarak kabul etmezse, bu sefer iş mahkemesinde tespit davası açılıp olayın iş kazası olduğu kararı aldırılabilir.



HASTANE MASRAFI İŞVERENDEN ALINIR
İş kazası olayları SGK'ya, çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmek zorunda. Bu süre içinde SGK'ya bildirim yapılmamışsa, iki sonucu olur. Birincisi, kazadan sonra sigortalının hastanede kaldığı veya raporlu olarak geçirdiği sürelerde SGK tarafından ödenen geçici işgöremezlik ödenekleri işverenden tahsil edilir. İkincisi, kazalı hastanede tedavi edilmişse hastane masrafları da işverenden tahsil edilir. Sizin olayınızda zaten bir tedavi süreci olmadığından zamanında SGK'ya bildirmemenin cezası, sonucu olmaz. Ancak iş kazasını Bölge Çalışma'ya da iki gün içinde bildirmek gerekir ve bu zamanında yapılmazsa 1000 TL kadar ceza kesilir.



DAVA AÇILABİLİR
İş kazası sonrasında kazalı (vefat etmişse geride kalanları) işverene karşı sorumsuzluk ve sorumluluk hallerine göre maddi-manevi tazminat davası açabilir. Olayınızda zaten işveren market sahibi baba, vefat eden de oğlu olduğuna göre bu davayı geride kalan eşi, kayınpederine karşı açabilir veya açmaz.



GEÇ DE OLSA KAZA BİLDİRİMİ YAPIN
Geçmiş de olsa iş kazası bildirimi yapın veya geride kalan eşi SGK'ya dilekçe verip iş kazasından eşi üzerinden gelir istesin. Sonrasında yukarıdaki süreç başlamış olur.
Vefat edenin en az beş yıllık sigortası ve en az 900 günü olsaydı geride kalanlara iş kazasından bağlanacak gelirin yanı sıra bir de ölüm aylığı bağlanacaktı. Aynı kişiye hem gelir hem de aylık bağlandığında da çok olanın tamamı, az olanın yarısı her ay ödenir.

İş kazalarında tek bildirim

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 'iş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi' başlıklı 14'üncü maddesinde, 'kayıt ve bildirim' yükümlülükleri düzenlenmiştir. Buna göre, işverenler, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutacak, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenleyecek; işyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları da düzenleyecektir. Ve işveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunacaktır:

a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.

b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.

Buna göre, iş kazalarının Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve bağlı birimlere bildirimi, 30.12.2013 itibariyle kalkmıştır. Şöyle ki, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 77. maddesine göre, işverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki işgünü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundaydılar. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu'nun 77'nci maddesi, 6331 sayılı İşSGK'nun 37'nci maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından bu zorunluluk sona ermiştir. Böylece SGK'ya tek bildirim ilkesi yasal hale gelmiş olup bildirim yapılmadığı takdirde, 2000.-TL İPC uygulanacağı düzenlenmiştir.

İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları, meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk edecektir.

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirecektir.

6331 sayılı Kanuna göre, iş kazası, işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olaydır. 5510 sayılı Kanuna göre, iş kazası, a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) 4/a bendi kapsamındaki (SSK) emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. 4/a sigortalılarının maruz kalacağı iş kazasının işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve SGK'na da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmesi gerekmektedir. Bu süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. 4/b sigortalıları (Bağ-Kurlular) bakımından maruz kalacağı iş kazasının kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde SGK'ya bildirilmesi gerekmektedir.

Sosyal Sigorta İşlemler Yönetmeliği ekinde yer alan İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu'nun (Ek-7), elektronik ortamda veya doğrudan ya da posta yoluyla Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. Anılan formun elektronik ortamda gönderilebilmesi için hazırlanan bilgisayar programı 28.02.2012 tarihinde işletime açılmıştır. İşverenler tarafından elektronik ortamda gönderilecek olan İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu'na www.sgk.gov.tr adresinden, 'E-SGK'/ 'Diğer Uygulamalar'/ 'Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi' alt menüsünden 'Hizmet Akdi İle Çalışanlar' başlığı altındaki 'İşveren Bildirim İşlemleri' ekranından ulaşılabilecektir.

İş kazası soruşturmalarını 2011/Haziran ayına kadar, iş sağlığı ve güvenliği ile görevli ÇSGB İş Müfettişleri tarafından yapılıyordu. Artık iş kazası soruşturmaları, sadece SGK Müfettişleri ve Denetmenleri tarafından yapılmaktadır. 2011-57 sayılı Genelgesi kapsamında SGK iş kazası soruşturmalarında, işveren, sigortalı ve üçüncü kişinin sorumluluğunu denetim elemanları vasıtasıyla belirlemektedir. Yani maluliyet veya ölümle neticelenen, uzuv kaybı olan iş kazaları ile bütün meslek hastalıkları için trafik kaza tutanaklarında belirtilen kusur oranları ve mahkemelerce verilen kararlarda belirtilen kusur oranlarına göre işlem yapılırken bunların dışında kalan iş kazası vakalarında ise SGK Denetmenleri raporlarında belirtilen kusur oranları ile trafik kaza tutanaklarında belirtilen kusur oranlarına göre işlem yapılmaktadır.

6331 sayılı Kanunun 14. Maddesi ile iş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi ve 26. maddesi ile de idari para cezaları ve uygulanması hüküm altına alınmıştır. Sözkonusu yeni düzenlemeler, 2013 yılbaşında yürürlüğe girmiştir. Bu düzenlemeler ile işverenlere iş kazası ve meslek hastalığının kaydını tutma ve incelemesini yaparak raporunu düzenleme ve iş kazasının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi yükümlülüğünün yanı sıra iş kazası olarak sonuçlanmayan diğer kazalarında kaydını tutma ve inceleyerek rapor düzenleme yükümlülüğü getirilmiştir.

6331 sayılı Kanun uygulaması yeni başladığından, henüz uygulanmamış idari para cezaları, 2012 yeniden değerleme oranında artırılmaması gerekiyor. Eğer yasal düzenleme, böyle bir sonuç doğuruyorsa, bu adaletsizlik vesilesiyle, bu İPC tutarları, yasada değişiklik yapılarak adil hale getirilmelidir. TBMM ve ÇSGB, bu yasal süreci oluşturabilmeli ve belirlenecek âdil İPC tutarlarının 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girmesi sağlanmalıdır.